بعد از رسانهای شدن ارسال آثار هنرمندان به بیینال ونیز، جمعی از پیشکسوتان عرصه هنر اعتراض داشتند که در انتخاب آثار، حق هنرمندان اصیل ایرانی پایمال شده است و آثار کسانی به بیینال ونیز ارسال میشود که شایستگی معرفی شدن در عرصه بینالمللی را ندارند.
تصمیمی که در اتاق مشترک بخش خصوصی و دولت که متشکل از مزدک فیضنیا (شاخه فرهنگی بنیاد آگرین) و مجید ملانوروزی (رئیس دفتر هنرهای تجسمی ارشاد) و دو سه نفر دیگر گرفته شد و از آنجا که سرمایهگذار خصوصی تلقی میشد، اختیار همه امور از جمله انتخاب و نحوه نمایش آثار را در انحصار خود نگه داشت.
یکی از چهرههای شاخص هنری در این رابطه «معصومه مظفری»، رئیس انجمن نقاشان درباره حضور ایران بود که درباره انتخاب آثار هنرمندان در دوسالانه ونیز گفت: قبل از انقلاب اسلامی برندههای دوسالانه تهران و ایران به ونیز میرفتند، اما اکنون به صورت انتخابی این کار انجام میشود. بنده فکر میکنم کسانی که برای دوسالانه ونیز 2015 انتخاب شدند، نمایندگان شاخص هنری ایران نیستند. حتی در بین آنها آدمهایی را که در مسیر هنر استخوان خرد کردند، اصلا نبینیم.
محل مخروبه برگزاری نمایشگاه در بیینال ونیز 2015
وی پس از انتشار عکسهای بیینال ونیز و موقعیت غرفه ایران در این رویداد، اظهار داشت: از ابتدای شرکت ایران در بیینال ونیز، موزه هنرهای معاصر با هیچ انجمنی مشورت نکرد. حتی در جلسهای که با آقای ملانوروزی داشتیم، وی به ما گفت همه کارهای بیینال ونیز را انجام دادیم.
مظفری یادآور شد: بدون نظر کارشناسانه و بدون توجه به شأن ایران این کار انجام گرفت. در واقع وقتی همه کارها را به دست کسی میسپارند که پولدار است، قطعا همین اتفاق میافتد.
مدیر انجمن نقاشان بیان داشت: فقط شرکت کردن در یک رویداد، مهم نیست؛ بلکه باید به کیفیت شرکت در آن هم توجه کرد. ما برای برگزاری یک نمایشگاه در یک شهر، به بازخورد آن توجه میکنیم اما در این رویداد حتی به بازخورد آن هم توجه نشد.
وی با بیان سؤالاتی از متولیان برگزاری بیینال ونیز، گفت: چرا این همه هنرمند شرکت کردند؟! چرا هنرمندان دیگر کشورها شرکت کردند؟ چرا محل نمایشگاه به این بزرگی و بدون سازماندهی بود؟ در حالی که میشد در فضای کوچکتر و استاندارد در این دوسالانه شرکت کرد.
این نقاش پیشکسوت در پایان یادآور شد: در مجموع این رویداد بیشتر به کمیت توجه کرد تا کیفیت و یک نمره بد برای ایران در بیینال ونیز محسوب میشود.
غرفه ایران در بیینال ونیز 2015
نکته دیگر این است که مسئولان غرفه ایران در بیینال ونیز از همان ابتدا با غرور اعلام کردند که 2000 متر از فضای نمایشگاهی ونیز به غرفه ایران اختصاص دارد. بعد از انعکاس عکسها از این جریان باید به محلی که برای معرفی هنر ایران اختصاص داده بودند، تأسف خورد؛ چراکه گویی مخروبهتر از این نقطه نبوده که به آثار هنرمندان غرفه ایران در نظر بگیرند.
با این حال مزدک فیضنیا که خود را صاحب اصلی و تامالاختیار پاویون ایران در بیینال ونیز، میداند در نشست خبری گزارش این رخداد با افتخار میگوید که «تعداد بازدید کنندگان ایرانی و خارجی تا پایان دوره به 50 هزار نفر میرسد»؛ و به این بخش اشارهای نمیکند که 50 هزار نفر شاهد تحقیر فرهنگ ایران در بیینال ونیز بودهاند.
نقطهای دیگر در بیینال ونیز؛ مربوط به آثار هنرمندان غیرایرانی
دوسالانه ونیز در ناکارآمدی و واسپاری کامل معاونت هنری وزارت ارشاد به پایان رسید اما آنچه از برآیند آن پیداست اینکه خوشا به حال هنرمندان متعهد و وطنپرستی که آثارشان در محلی که در شأن فرهنگ و هنر ایران نبوده، انتخاب و نمایش داده نشد.
نقطهای دیگر در بیینال ونیز؛ مربوط به آثار هنرمندان غیرایرانی
قابل ذکر است که آثار هنرمندان دیگر کشورها در محلهای مدرن و فانتزی و حتی در معماریهای خاص ونیز به نمایش درآمده بود که تبعیض بین آثار هنرمندان ایرانی و خارجی کاملاً در این رویداد مشهود است.